Βοηθήστε να βελτιώσουμε τη μετάφραση!

Πρωτότυπο κείμενο στα Αγγλικά
Βοηθήστε αυτό το άρθρο να πετύχει R > 1:
Και τώρα τι; Το μέλλον της COVID-19 μέσα από διαδραστικές προσομοιώσεις 🔬 Ώρα για διάβασμα! 30 λεπτά παιχνίδι/διάβασμα:
Και τώρα τι;
Το μέλλον της COVID-19 μέσα από διαδραστικές προσομοιώσεις
🕐 30 λεπτά παιχνίδι/διάβασμα  ·  των Marcel Salathé (επιδημιολόγος) & Nicky Case (σκίτσα/κώδικας)
Μετάφραση: Charalampos Makrylakis, με συνεισφορές του Evangelos Stamos

"Το μόνο πράγμα που πρέπει να φοβόμαστε είναι ο ίδιος ο φόβος" ήταν ανόητη συμβουλή.

Σίγουρα, μη μαζεύετε χαρτιά υγείας – αλλά αν οι πολιτικοί φοβούνται τον ίδιο το φόβο, θα υποβαθμίσουν τους πραγματικούς κινδύνους για να αποφύγουν το "μαζικό πανικό". Το πρόβλημα δεν είναι ο φόβος, αλλά το πώς διοχετεύουμε το φόβο μας. Ο φόβος μάς δίνει ενέργεια για να αντιμετωπίσουμε τους τωρινούς κινδύνους, και μας προετοιμάζει για τους μελλοντικούς κινδύνους.

Ειλικρινά, εμείς (Marcel, επιδημιολόγος + Nicky, σκίτσα/κώδικας) ανησυχούμε. Πιστεύουμε το ίδιο κι εσύ! Γι’ αυτό διοχετεύσαμε το φόβο μας στη δημιουργία αυτών των διαδραστικών προσομοιώσεων, ώστε εσύ να μπορέσεις να διοχετεύσεις το φόβο σου στην κατανόηση:

Αυτός ο οδηγός (δημοσιεύτηκε την 1η Μαΐου 2020. κάντε κλικ σε αυτήν την υποσημείωση→1) έχει σκοπό να σας δημιουργήσει ελπίδα και φόβο. Για να νικήσουμε την COVID-19 με τρόπο που να προστατεύει ταυτόχρονα την ψυχική και οικονομική μας υγεία, χρειαζόμαστε αισιοδοξία για να δημιουργήσουμε σχέδια, αλλά και απαισιοδοξία για να δημιουργήσουμε εφεδρικά σχέδια. Γιατί όπως είπε κάποτε η Gladys Bronwyn Stern, “Ο αισιόδοξος εφευρίσκει το αεροπλάνο και ο απαισιόδοξος το αλεξίπτωτο.”

Επομένως, προσδεθείτε: θα έχουμε κάποιες αναταράξεις.

Οι Τελευταίοι Μήνες

Οι πιλότοι χρησιμοποιούν προσομοιωτές πτήσης για να μάθουν πώς να μη συντρίψουν τα αεροπλάνα.

Οι επιδημιολόγοι χρησιμοποιούν προσομοιωτές επιδημιών για να μάθουν πώς να μη συντρίψουν την ανθρωπότητα.

Επομένως, ας κάνουμε έναν πολύ, πολύ απλό "επιδημιολογικό προσομοιωτή πτήσης"! Σε αυτή την προσομοιώση, μολυσματικοί ασθενείς μπορούν να μετατρέψουν ευάλωτους ανθρώπους σε ακόμα περισσότερους μολυσματικούς ασθενείς:

Εκτιμάται ότι στην αρχή της επιδημίας COVID-19, ο ιός μεταδίδεται από ένα σε ένα κάθε 4 ημέρες, κατά μέσο όρο.2 (να θυμάστε, υπάρχουν πολλές μεταβολές)

Αν προσομοιώσουμε το "διπλασιασμός κάθε 4 ημέρες" και τίποτα άλλο, σε έναν πληθυσμό που ξεκινά με μόλις 0.001% , τί θα συμβεί;

Πάτησε "Ξεκίνα" για να ξεκινήσεις την αναπαραγωγή της προσομοίωσης! Μπορείς να την αναπαράγεις ξανά με διαφορετικές παραμέτρους: (τεχνικές παραδοχές: 3)

Αυτή είναι η καμπύλη εκθετικής αύξησης. Ξεκινάει χαμηλά, έπειτα εκτινάσσεται. Από το "Ε, απλά μια γρίπη είναι" στο "Ωχ σωστά, οι γρίπες δε δημιουργούν μαζικούς τάφους σε πλούσιες πόλεις".

Αλλά αυτή η προσομοίωση είναι λάθος. Η εκθετική αύξηση, ευτυχώς, δε συνεχίζεται για πάντα. Ένα πράγμα που σταματάει την εξάπλωση ενός ιού είναι εάν οι άλλοι έχουν ήδη μολυνθεί από τον ιό:

Όσο περισσότεροι υπάρχουν, τόσο γρηγορότερα οι γίνονται , αλλά όσο λιγότεροι υπάρχουν, τόσο πιο αργά οι γίνονται .

Πώς αλλάζει αυτό την εξέλιξη μιας επιδημίας; Ας το ανακαλύψουμε:

Αυτή είναι μια λογιστική καμπύλη μορφής "S". Ξεκινάει χαμηλά, μετά εκτινάσσεται, και μετά επιβραδύνει ξανά.

Αλλά αυτή η προσομοίωση είναι ακόμα λάθος. Δε λαμβάνουμε υπόψη το γεγονός ότι οι Μολυσματικοί κάποια στιγμή παύουν να είναι μολυσματικοί, είτε γιατί 1) ανάρρωσαν, 2) "ανάρρωσαν" με βλάβη στους πνεύμονες, ή 3) πέθαναν.

Για λόγους απλότητας, ας υποθέσουμε ότι όλοι οι Μολυσματικοί γίνονται Αναρρωμένοι. (Απλά να θυμάστε ότι στην πραγματικότητα κάποιοι είναι νεκροί.) Οι δε γίνεται να μολυνθούν ξανά, και ας υποθέσουμε – προς το παρόν! – ότι έχουν ανοσία εφ’ όρου ζωής.

Για την COVID-19, εκτιμάται ότι είσαι Μολυσματικός για 10 ημέρες, κατά μέσο όρο.4 Αυτό σημαίνει ότι κάποιοι άνθρωποι θα αναρρώσουν σε λιγότερες από 10 μέρες, κάποιοι σε περισσότερες. Ας δούμε πως φαίνεται αυτό, με μια προσομοίωση που ξεκινάει με 100% :

Αυτό είναι το αντίθετο της εκθετικής αύξησης, η καμπύλη εκθετικής μείωσης.

Τώρα, τί θα συμβεί αν προσομοιώσουμε τη λογιστική καμπύλη μορφής "S" σε συνδυασμό με την ανάρρωση;

Ας το ανακαλύψουμε.

Η Κόκκινη καμπύλη παριστάνει τα ενεργά κρούσματα ,
η Γκρι καμπύλη παριστάνει τα συνολικά κρούσματα (ενεργά + αναρρωμένα ), ξεκινώντας από μόλις 0.001% :

Από αυτά προέρχεται η περίφημη καμπύλη! Δεν έχει κανονική κατανομή, ούτε καν λογαριθμική κανονική κατανομή. Δεν έχει όνομα. Αλλά την έχεις δει εκατομμύρια φορές και παρακάλεσες να ισιώσει.

Αυτό είναι το Μοντέλο ΕΜΑ (SIR Model),5
(Επιρρεπής Μολυσματικός Αναρρωμένος)
η δεύτερη πιο σημαντική ιδέα στην Επιδημιολογία 101:

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Οι προσομοιώσεις που καθορίζουν τις πολιτικές αποφάσεις είναι πολύ, πολύ πιο προηγμένες από αυτή! Αλλά το Μοντέλο ΕΜΑ (SIR) μπορεί να εξηγήσει τα ίδια γενικά ευρήματα, ακόμα και αν λείπουν οι ακριβείς λεπτομέρειες.

Βασικά, ας προσθέσουμε ακόμα μία λεπτομέρεια: προτού ένας γίνει , πρώτα γίνεται Εκτεθειμένος. Αυτό σημαίνει ότι κάποιος έχει τον ιό αλλά δεν μπορεί να τον μεταδώσει ακόμα – είναι μολυσμένος αλλά όχι ακόμα μολυσματικός.

(Αυτή η παραλλαγή ονομάζεται το Μοντέλο ΕΕΜΑ (SEIR Model)6, όπου το δεύτερο "Ε" σημαίνει "Εκτεθειμένος". Σημειώστε ότι αυτή δεν είναι η συνηθισμένη σημασία της λέξης "Εκτεθειμένος" κατά την οποία κάποιος μπορεί να έχει ή να μην έχει τον ιό. Σε αυτόν τον τεχνικό ορισμό, "Εκτεθειμένος" σημαίνει ότι σίγουρα έχεις τον ιό. Η ορολογία της επιστήμης είναι κακή.)

Για την COVID-19, εκτιμάται ότι είσαι μολυσμένος-αλλά-όχι-ακόμα-μολυσματικός για 3 ημέρες, κατά μέσο όρο.7 Τί θα συμβεί αν το προσθέσουμε στην προσομοίωση;

Η Κόκκινη + Ροζ καμπύλη παριστάνουν τα ενεργά κρούσματα (μολυσματικοί + εκτεθειμένοι ),
Η Γκρι καμπύλη παριστάνει τα συνολικά κρούσματα (ενεργά + αναρρωμένα ):

Όχι μεγάλες αλλαγές! Το πόσο καιρό παραμένεις Μολυσμένος μεταβάλλει την αναλογία / , καθώς και το πότε ο αριθμός των ενεργών κρουσμάτων μεγιστοποιείται... αλλά η τιμή αυτού του μέγιστου, και ο συνολικός αριθμός κρουσμάτων στο τέλος, παραμένουν τα ίδια.

Γιατί συμβαίνει αυτό; Λόγω της πρώτης πιο σημαντικής ιδέας στην Επιδημιολογία 101:

Συμβολίζει τον "Αριθμό Αναπαραγωγής" (Reproduction number). Είναι ο μέσος αριθμός ανθρώπων που μολύνει ένας πριν αναρρώσει (ή πεθάνει).

Το R μεταβάλλεται κατά τη διάρκεια μιας επιδημίας, καθώς αποκτάμε περισσότερη ανοσία και λαμβάνονται μέτρα.

Το R0 (προφέρεται ρ-μηδέν) είναι η τιμή του R στην αρχή της επιδημίας, πριν την ανοσία και τα μέτρα. Το R0 αντικατοπτρίζει περισσότερο τη δύναμη του ιού, αλλά εξακολουθεί να διαφέρει από περιοχή σε περιοχή. Για παράδειγμα, το R0 είναι υψηλότερο σε πυκνοκατοικημένες πόλεις απ’ ότι σε περιοχές της υπαίθρου.

(Τα περισσότερα άρθρα ειδήσεων – ακόμα και μερικές ερευνητικές εργασίες! – συγχέουν το R και το R0. Επαναλαμβάνουμε, η ορολογία της επιστήμης είναι κακή)

Το R0 για "την" εποχική γρίπη είναι περίπου 1.288. Αυτό σημαίνει ότι, στην αρχή μίας επιδημίας, κάθε μολύνει 1.28 άλλους ανθρώπους, κατά μέσο όρο. (Αν σας φαίνεται περίεργο που δεν είναι ολόκληρος αριθμός, θυμηθείτε ότι η "μέση" μητέρα έχει 2.4 παιδιά. Αυτό δε σημαίνει ότι υπάρχουν μισά παιδιά.)

Το R0 για την COVID-19 εκτιμάται ότι περίπου στο 2.2,9 ενώ μία όχι-ακόμη-ολοκληρωμένη μελέτη εκτιμά ότι ήταν 5.7(!) στη Γουχάν.10

Στις προσομοιώσεις μας – στην αρχή και κατά μέσο όρο – ένας μολύνει κάποιον άλλο άνθρωπο κάθε 4 ημέρες, για διάστημα 10 ημερών. Οι "4 ημέρες" χωράνε στις "10 ημέρες" 2.5 φορές. Αυτό σημαίνει ότι – στην αρχή και κατά μέσο όρο – κάθε μολύνει 2.5 άλλους ανθρώπους. Επομένως, R0 = 2.5. (παραδοχές:11)

Παίξτε με αυτόν τον υπολογιστή R0, για να δείτε πώς το R0 εξαρτάται από το χρόνο ανάρρωσης και το χρόνο πρόκλησης νέων μολύνσεων:

Αλλά θυμηθείτε, όσο λιγότεροι υπάρχουν, τόσο πιο αργά οι γίνονται . Ο τρέχων αριθμός αναπαραγωγής (R) δεν εξαρτάται μόνο από το βασικό αριθμό αναπαραγωγής (R0), αλλά επίσης από το πόσοι άνθρωποι δεν είναι πλέον Ευάλωτοι. (Για παράδειγμα, αναρρώνοντας και αποκτώντας φυσική ανοσία.)

Όταν αρκετοί άνθρωποι έχουν ανοσία, ισχύει ότι R < 1, και ο ιός έχει αναχαιτιστεί! Αυτό ονομάζεται ανοσία της αγέλης. Για τις γρίπες, η ανοσία της αγέλης επιτυγχάνεται με εμβόλιο. Το να προσπαθήσεις να αποκτήσεις "φυσική ανοσία αγέλης" αφήνοντας ανθρώπους να μολύνονται είναι κάκιστη ιδέα. (Αλλά όχι για το λόγο που ίσως νομίζεις! Θα το εξηγήσουμε αργότερα.)

Τώρα, ας τρέξουμε το Μοντέλο ΕΕΜΑ (SEIR) ξανά, αλλά αυτή τη φορά δείχνοντας τα R0, R με την πάροδο του χρόνου, και το όριο της ανοσίας αγέλης:

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Τα συνολικά κρούσματα δε σταματούν στην ανοσία της αγέλης, αλλά την υπερβαίνουν! Και διασχίζουν το όριο ακριβώς όταν τα ενεργά κρούσματα μεγιστοποιούνται. (Αυτό συμβαίνει ανεξάρτητα από το πώς αλλάζετε τις ρυθμίσεις - δοκιμάστε το και μόνοι σας!)

Αυτό συμβαίνει επειδή όταν υπάρχουν περισσότεροι μη- από το όριο ανοσίας της αγέλης, προκύπτει R < 1. Και όταν R < 1, τα νέα κρούσματα σταματούν να αυξάνονται: άρα έχουμε μέγιστο.

Εάν πάρετε μόνο ένα μάθημα από αυτόν τον οδηγό, ας είναι αυτό - είναι ένα πολύ περίπλοκο διάγραμμα, οπότε αφιερώστε το χρόνο για να το κατανοήσετε πλήρως:

Αυτό σημαίνει: Για να σταματήσουμε την COVID-19, ΔΕΝ χρειάζεται να αποτρέψουμε όλες τις μεταδόσεις, ούτε καν σχεδόν όλες τις μεταδόσεις!

Είναι παράδοξο. Η COVID-19 είναι εξαιρετικά μεταδοτική, παρ’ όλα αυτά, πρέπει να σταματήσουμε "μόνο" το 60% των μολύνσεων. 60%?! Αν αυτό ήταν βαθμολογία στο σχολείο, θα ήταν Δ. Αν όμως το R0 = 2.5, μειώνοντάς το κατά 61% μας δίνει R = 0.975, το οποίο είναι R < 1, δηλαδή ο ιός έχει αναχαιτιστεί! (ακριβής τύπος:12)

(Αν θεωρείτε ότι το R0 ή οι υπόλοιποι αριθμοί των προσομοιώσεών μας είναι πολύ χαμηλοί/υψηλοί, είναι καλό που αμφισβητείτε τις υποθέσεις μας! Υπάρχει ειδική πλατφόρμα στο τέλος αυτού του οδηγού όπου μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τους δικούς σας αριθμούς και να προσομοιώσετε τί συμβαίνει.)

Κάθε παρέμβαση για την COVID-19 που έχετε ακούσει – πλύσιμο χεριών, κοινωνική/φυσική απόσταση, απαγορεύσεις κυκλοφορίας, αυτο-απομόνωση, ιχνηλάτηση επαφών & καραντίνα, μάσκες, ακόμα και η "ανοσία της αγέλης" – όλες ωθούν στο ίδιο αποτέλεσμα:

Επίτευξη R < 1.

Οπότε τώρα ας χρησιμοποιήσουμε τον "επιδημιολογικό προσομοιωτή πτήσης" μας για να ανακαλύψουμε το εξής: Πώς μπορούμε να πετύχουμε R < 1 με τρόπο που να προστατεύει την ψυχική και οικονομική μας υγεία;

Προετοιμαστείτε για αναγκαστική προσγείωση...

Οι Επόμενοι Μήνες

...θα μπορούσε να ήταν χειρότεροι. Αυτό είναι ένα παράλληλο σύμπαν που αποφύγαμε:

Σενάριο 0: Δεν Κάνουμε Απολύτως Τίποτα

Περίπου 1 στους 20 ανθρώπους που μολύνονται από την COVID-19 πρέπει να νοσηλευτούν σε ΜΕΘ (Μονάδα Εντατικής Θεραπείας).13 Σε μια πλούσια χώρα όπως οι ΗΠΑ, υπάρχει 1 κλίνη ΜΕΘ ανά 3400 ανθρώπους.14 Επομένως, οι ΗΠΑ μπορούν να φροντίσουν 20 από τους 3400 ανθρώπους που έχουν μολυνθεί ταυτόχρονα – δηλαδή το 0.6% του πλυθησμού.

Ακόμα και αν υπερ-τριπλασιάζαμε τη χωρητικότητα στο 2%, ας δούμε τί θα συνέβαινε αν δεν κάναμε απολύτως τίποτα:

Καθόλου καλά.

Σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξε η αναφορά της 16ης Μαρτίου του Πανεπιστημίου Imperial College του Λονδίνου: αν δεν κάνουμε τίποτα, θα ξεμείνουμε από κλίνες ΜΕΘ, με περισσότερο από το 80% του πληθυσμού να μολύνεται. (θυμηθείτε: τα συνολικά κρούσματα υπερκαλύπτουν την ανοσία της αγέλης)

Ακόμα και αν μόνο το 0.5% των νοσούντων πεθάνει15 – μία αισιόδοξη υπόθεση όταν δε θα υπάρχουν άλλες κλίνες ΜΕΘ – σε μια μεγάλη χώρα όπως οι ΗΠΑ, με 300 εκατομμύρια ανθρώπους, το 0.5% του 80% των 300 εκατομμυρίων = 1.2 εκατομμύρια νερκοί... ΑΝ δεν κάναμε τίποτα.

(Πολλές ειδήσεις & μέσα κοινωνικής δικτύωσης ανέφεραν ότι "το 80% θα μολυνθεί" παραλείποντας το "ΑΝ ΔΕΝ ΚΑΝΟΥΜΕ ΤΙΠΟΤΑ". Ο φόβος διοχετεύτηκε στο κλικ ειδήσεων, και όχι στην κατανόηση της κατάστασης. Τι να πεις...)

Σενάριο 1: Επιπέδωση της Καμπύλης / Ανοσία της Αγέλης

Το σχέδιο "Επιπέδωση της Καμπύλης" προωθήθηκε από κάθε οργανισμό δημόσιας υγείας, ενώ το αρχικό σχέδιο του Ηνωμένου Βασιλείου για "ανοσία της αγέλης" αποδοκιμάστηκε καθολικά. Ήταν το ίδιο σχέδιο. Απλώς το Ηνωμένο Βασίλειο δεν το επικοινώνησε σωστά.16

Και τα δύο σχέδια, ωστόσο, είχαν ένα κυριολεκτικά θανάσιμο ελάττωμα.

Αρχικά, ας δούμε τους δύο βασικούς τρόπους "επιπέδωσης της καμπύλης": πλύσιμο χεριών & φυσική απόσταση.

Το αυξημένο πλύσιμο των χεριών μειώνει τις γρίπες & τα κρυολογήματα σε χώρες υψηλού εισοδήματος κατά ~25%17, ενώ η γενικευμένη απαγόρευση κυκλοφορίας στο Λονδίνο ελάττωσε τις στενές επαφές κατά ~70%18. Επομένως, ας υποθέσουμε ότι το πλύσιμο των χεριών μπορεί να μειώσει το R έως και 25%, και ότι η φυσική απόσταση μπορεί να μειώσει το R έως και 70%:

Πειραματιστείτε με το πρόγραμμα παρακάτω για να δείτε πώς το % των μη-, το πλύσιμο των χεριών και η κοινωνική απόσταση μειώνουν το R: (αυτό το πρόγραμμα απεικονίζει τη σχετική τους επίδραση, γι’ αυτό το λόγο η αύξηση ενός φαίνεται σα να μειώνει την επίδραση των άλλων.19)

Τώρα, ας προσομοιώσουμε τί συμβαίνει στην επιδημία COVID-19 εάν από το Μάρτιο του 2020 είχαμε αυξήσει το πλύσιμο των χεριών, αλλά τηρούσαμε μόνο ήπια φυσική απόσταση – έτσι ώστε το R να μειωθεί μεν, αλλά να εξακολουθεί να είναι πάνω από 1:

Τρεις παρατηρήσεις:

  1. Αυτό ελαττώνει το συνολικό αριθμό κρουσμάτων! Ακόμα και αν δεν πετύχουμε R < 1, η μείωση του R εξακολουθεί να σώζει ζωές, καθώς ελαττώνει την "υπέρβαση" πάνω από το όριο ανοσίας της αγέλης. Πολλοί πιστεύουν ότι η "Επιπέδωση της Καμπύλης" απλώνει χρονικά τα κρούσματα χωρίς να ελαττώνει το συνολικό αριθμό. Αυτό είναι αδύνατο σε οποιοδήποτε μοντέλο Επιδημιολογίας 101. Αλλά επειδή οι ειδήσεις παρουσίασαν ως αναπόφευκτο το γεγονός ότι "το 80%+ θα μολυνθεί", ο κόσμος πίστεψε ότι ο συνολικός αριθμός κρουσμάτων θα είναι ο ίδιος ό,τι κι αν κάνουμε. Τι να πεις...

  2. Λόγω των επιπλέον παρεμβάσεων, ο αριθμός των ενεργών κρουσμάτων κορυφώνεται πριν επιτευχθεί η ανοσία της αγέλης. Πράγματι, σε αυτή την προσομοίωση, ο συνολικός αριθμός κρουσμάτων υπερβαίνει ελάχιστα το όριο ανοσίας της αγέλης – το σχέδιο του Ηνωμένου Βασιλείου! Σε αυτό το σημείο ισχύει ότι R < 1, οπότε μπορούμε να αφήσουμε όλες τις άλλες παρεμβάσεις – η COVID-19 έχει αναχαιτιστεί! Εκτός από ένα πρόβλημα...

  3. Εξακολουθούμε να ξεμένουμε από κλίνες ΜΕΘ. Για αρκετούς μήνες. (και θυμηθείτε, έχουμε ήδη τριπλασιάσει τις κλίνες ΜΕΘ για αυτές τις προσομοιώσεις)

Αυτό ήταν το άλλο εύρημα της αναφοράς του Πανεπιστημίου Imperial College του Λονδίνου στις 16 Μαρτίου, η οποία έπεισε το Ηνωμένο Βασίλειο να εγκαταλείψει το αρχικό του πλάνο. Οποιαδήποτε προσπάθεια άμβλυνσης (μείωση του R, αλλά R > 1) θα αποτύχει. Η μόνη διέξοδος είναι η καταστολή (μείωση του R έτσι ώστε R < 1).

Με άλλα λόγια, μην "επιπεδώσετε" απλώς την καμπύλη, συντρίψτε την. Για παράδειγμα, με μια...

Σενάριο 2: Πολύμηνη Απαγόρευση Κυκλοφορίας

Ας δούμε τί θα συμβεί εάν συντρίψουμε την καμπύλη με μια 5μηνη απαγόρευση κυκλοφορίας, σχεδόν μηδενίσουμε τους , και επιτέλους – επιτέλους – επιστρέψουμε στην κανονική ζωή:

Ωχ.

Αυτό είναι το "δεύτερο κύμα" για το οποίο μιλάνε όλοι. Μόλις καταργήσουμε την απαγόρευση κυκλοφορίας, οδηγούμαστε και πάλι σε R > 1. Έτσι, ακόμα και ένας υπολειπόμενος (ή "εισαγόμενος" ) μπορεί να προκαλέσει τέτοια αύξηση των κρουσμάτων, σχεδόν σαν να είχαμε επιλέξει το Σενάριο 0: Απολύτως Τίποτα.

Η απαγόρευση κυκλοφορίας δεν είναι πανάκεια, είναι απλά μια επανεκκίνηση.

Επομένως τί κάνουμε, απλώς απαγορεύουμε την κυκλοφορία ξανά και ξανά;

Σενάριο 3: Περιοδική Απαγόρευση Κυκλοφορίας

Αυτή η λύση προτάθηκε αρχικά από την αναφορά της 16ης Μαρτίου του Πανεπιστημίου Imperial College, και αργότεραα από μία δημοσίευση του Πανεπιστημίου του Harvard.20

Ορίστε μια προσομοίωση: (Μετά την αναπαραγωγή του "καταγεγραμμένου σεναρίου", μπορείτε να δοκιμάσετε να προσομοιώσετε το δικό σας χρονοδιάγραμμα απαγόρευσης κυκλοφορίας, αλλάζοντας τις τιμές καθώς τρέχει η προσομοίωση! Θυμηθείτε ότι μπορείτε να διακόψετε και να συνεχίσετε την προσομοίωση, όπως επίσης και να αλλάξετε την ταχύτητά της)

Αυτό όντως θα διατηρούσε τα συνολικά κρούσματα κάτω από τη χωρητικότητα των ΜΕΘ! Και είναι πολύ καλύτερο από μια 18μηνη απαγόρευση κυκλοφορίας μέχρι να είναι διαθέσιμο ένα εμβόλιο. Πρέπει απλώς να... βάλουμε λουκέτο για μερικούς μήνες, να ανοίξουμε για ακόμα μερικούς μήνες, και να επαναλάβουμε την ίδια διαδικασία μέχρι να είναι διαθέσιμο ένα εμβόλιο. (Και αν δε βρεθεί ποτέ εμβόλιο, μέχρι να επιτευχθεί ανοσία αγέλης… το 2022.)

Κοιτάξτε, είναι ωραίο να σχεδιάζουμε μια γραμμή που γράφει "χωρητικότητα ΜΕΘ", αλλά υπάρχουν πολλά σημαντικά πράγματα που δεν μπορούμε να προσομοιώσουμε εδώ. Για παράδειγμα:

Ψυχική Υγεία: Η μοναξιά είναι ένας από τους μεγαλύτερους παράγοντες πρόκλησης κατάθλιψης, άγχους και αυτοκτονιών. Και σχετίζεται με πρόωρο θάνατο όσο το κάπνισμα 15 τσιγάρων την ημέρα.21

Οικονομική Υγεία: Το "τί θα γίνει με την οικονομία;" ακούγεται σαν να ενδιαφερόμαστε περισσότερο για τα χρήματα από τις ανθρώπινες ζωές, αλλά η "οικονομία" δεν είναι μόνο οι μετοχές: είναι η δυνατότητα των ανθρώπων να παρέχουν τροφή και στέγη στους αγαπημένους τους, να επενδύουν στο μέλλον των παιδιών τους, και να απολαμβάνουν τέχνες, γεύματα, βιντεοπαιχνίδια – τα πράγματα που κάνουν τη ζωή να αξίζει. Εξάλλου, η φτώχεια από μόνη της έχει τρομερές επιπτώσεις στην ψυχική και σωματική υγεία.

Δε λέμε πως δεν πρέπει να απαγορεύσουμε ξανά την κυκλοφορία! Θα εξετάσουμε τις απαγορεύσεις κυκλοφορίας με "διακόπτη ασφαλείας" αργότερα. Ωστόσο, δεν είναι το ιδανικό.

Αλλά μισό λεπτό... η Ταϊβάν και η Νότια Κορέα δεν έχουν ήδη περιορίσει την COVID-19; Για 4 ολόκληρους μήνες, χωρίς μακροχρόνιες απαγορεύσεις κυκλοφορίας;

Πως;

Σενάριο 4: Τεστ, Ιχνηλάτηση, Απομόνωση

"Βεβαίως, *θα μπορούσαμε* να είχαμε κάνει ό,τι έκαναν η Ταϊβάν και η Νότια Κορέα στην αρχή, αλλά είναι πολύ αργά πλέον. Χάσαμε την εκκίνηση."

Αλλά αυτό είναι το νόημα! “Η απαγόρευση κυκλοφορίας δεν είναι πανάκεια, είναι απλά μία επανεκκίνηση”... και μια επανεκκίνηση είναι αυτό που χρειαζόμαστε.

Για να καταλάβουμε πώς η Ταϊβάν και η Νότια Κορέα περιόρισαν την COVID-19, πρέπει να καταλάβουμε το ακριβές χρονολόγιο μιας τυπικής μόλυνσης από COVID-1922:

Αν τα κρούσματα τίθενται σε απομόνωση μόνο όταν γνωρίζουν ότι έχουν νοσήσει (δηλαδή, όταν βιώσουν συμπτώματα), ο ιός μπορεί ακόμα να εξαπλωθεί:

Και στην πραγματικότητα, το 44% όλων των μεταδόσεων γίνονται με αυτόν τον τρόπο: από προ-συμπτωματικά κρούσματα! 23

Αλλά αν εντοπίσουμε και απομονώσουμε τις πρόσφατες στενές επαφές των συμπτωματικών κρουσμάτων... σταματάμε την εξάπλωση, παραμένοντας ένα βήμα μπροστά!

Αυτό ονομάζεται ιχνηλάτηση επαφών. Είναι παλιά ιδέα, χρησιμοποιήθηκε σε μία άνευ προηγουμένου κλίμακα για τον περιορισμό του Έμπολα24, και τώρα είναι καθοριστικός παράγοντας για το πώς η Ταϊβάν και η Νότια Κορέα περιορίζουν την COVID-19!

(Μας επιτρέπει επίσης να χρησιμοποιήσουμε πιο αποτελεσματικά τον περιορισμένο αριθμό τεστ, για να εντοπίσουμε προ-συμπτωματικούς χωρίς να χρειαστεί να εξετάσουμε το σύνολο σχεδόν του πληθυσμού.)

Υπό κανονικές συνθήκες, οι επαφές των κρουσμάτων ιχνηλατούνται από τις πληροφορίες που παρέχουν οι ίδιοι οι ασθενείς, αλλά αυτό από μόνο του είναι πολύ αργό για το περιθώριο ~48 ωρών της COVID-19. Γι’ αυτό το λόγο ο ανθρώπινος παράγοντας χρειάζεται βοήθεια και υποστήριξη – ΟΧΙ αντικατάσταση – από κινητές εφαρμογές ιχνηλάτησης επαφών.

(Η ιδέα αυτή δεν προήλθε από "κομπιουτεράκιδες": η χρήση κινητής εφαρμογής για την καταπολέμηση της COVID-19 προτάθηκε για πρώτη φορά από μια ομάδα επιδημιολόγων της Οξφόρδης.)

Μισό λεπτό, εφαρμογές που εντοπίζουν με ποιους ήρθαμε σε επαφή;... Αυτό σημαίνει ότι παραδίδουμε την ιδιωτικότητά μας στο Μεγάλο Αδερφό;

Σε καμία περίπτωση! Η DP-3T, μια ομάδα επιδημιολόγων και ερευνητών στον τομέα της κρυπτογραφίας (συμπεριλαμβανομένου ενός από εμάς, του Marcel Salathé) ήδη αναπτύσσει μια κινητή εφαρμογή ιχνηλάτησης επαφών – με κώδικα διαθέσιμο στο κοινό – η οποία δεν αποκαλύπτει καμία πληροφορία σχετικά με την ταυτότητά σας, την τοποθεσία σας, την ταυτότητα των επαφών σας, ή ακόμα και το πόσες επαφές είχατε.

Δείτε πώς λειτουργεί:

(Eδώ (Αγγλικά) και εδώ (Ελληνικά) θα βρείτε το πλήρες κόμικ. Λεπτομέρειες σχετικά με "φάρσες"/ψευδώς θετικά/κ.τ.λ. στην υποσημείωση:25)

Μαζί με παρόμοιες ομάδες όπως η TCN Protocol26 και η MIT PACT27, ενέπνευσαν την Apple και τη Google να ενσωματώσουν ανώνυμες εφαρμογές ιχνηλάτησης επαφών απευθείας σε συσκευές Android/iOS.28 (Δεν εμπιστεύεσαι την Google/Apple; Κανένα πρόβλημα! Η ομορφιά αυτού του συστήματος είναι ότι δε χρειάζεται εμπιστοσύνη!) Σύντομα ο οργανισμός δημόσιας υγείας της χώρας σας μπορεί να σας ζητήσει να κατεβάσετε μια κινητή εφαρμογή. Εάν είναι ανώνυμη και με δημοσίως διαθέσιμο κώδικα, σας παρακαλούμε να το κάνετε!

Τί γίνεται όμως με τους ανθρώπους χωρίς smartphones; Ή τις μεταδόσεις μέσω πόμολων; Ή τα "πραγματικά" ασυμπτωματικά κρούσματα; Οι εφαρμογές ιχνηλάτησης επαφών δεν μπορούν να εντοπίσουν όλες τις μεταδόσεις... αλλά δεν πειράζει! Δε χρειάζεται να εντοπίσουμε όλες τις μεταδόσεις, μόνο το 60%+ για να πετύχουμε R < 1.

(Παραλήρημα σχετικά με τη σύγχυση ανάμεσα σε προ-συμπτωματικούς και "πραγματικά" ασυμπτωματικούς – Οι "πραγματικά" ασυμπτωματικοί είναι σπάνιοι:29)

Η απομόνωση των συμπτωματικών κρουσμάτων θα ελάττωνε το R έως και 40%, και η απομόνωση των προ/α-συμπτωματικών επαφών τους θα ελάττωνε το R έως και 50%30:

Επομένως, ακόμα και χωρίς την απομόνωση του 100% των επαφών των κρουσμάτων, μπορούμε να πετύχουμε R < 1 χωρίς απαγόρευση κυκλοφορίας! Πολύ καλύτερο για την ψυχική και οικονομική μας υγεία. (Όσο για τα έξοδα των ανθρώπων που πρέπει να απομονωθούν/τεθούν σε καραντίνα, οι κυβερνήσεις πρέπει να τους υποστηρίζουν – να καλύπτουν το κόστος των τεστ, να προστατεύουν τη θέση εργασίας τους, να επιδοτούν άδειες μετ’ αποδοχών, κ.τ.λ. Το κόστος παραμένει πολύ χαμηλότερο από τις περιοδικές απαγορεύσεις κυκλοφορίας.)

Έπειτα διατηρούμε το R < 1 μέχρι να έχουμε κάποιο εμβόλιο, το οποίο θα μετατρέψει τους ευάλωτους σε άνοσους . Η ανοσία της αγέλης, με το σωστό τρόπο:

(Σημείωση: σε αυτό το πρόγραμμα γίνεται η παραδοχή ότι τα εμβόλια είναι 100% αποτελεσματικά. Απλώς έχετε στο νου σας ότι στην πραγματικότητα θα έπρεπε να αντισταθμίσουμε τα αναποτελεσματικά εμβόλια εμβολιάζοντας περισσότερους από τον ελάχιστο αριθμό ανθρώπων που θα οδηγούσε σε "ανοσία αγελής", για να πετύχουμε όντως ανοσία αγέλης)

Ωραία, αρκετά είπαμε. Αυτή είναι μια προσομοίωση για τα παρακάτω βήματα:

  1. Μερικοί μήνες απαγόρευσης κυκλοφορίας, έως ότου μπορέσουμε να κάνουμε...
  2. Αλλαγή σε "Τεστ, Ιχνηλάτηση, Απομόνωση", έως ότου είναι εφικτός ο...
  3. Εμβολιασμός αρκετών ανθρώπων, που σημαίνει...
  4. Κερδίσαμε.

Αυτό είναι! Έτσι κάνουμε αναγκαστική προσγείωση σε αυτό το αεροπλάνο.

Έτσι νικάμε την COVID-19.

. . .

Αλλά τί θα γίνει αν τα πράγματα συνεχίσουν να πηγαίνουν στραβά; Τα πράγματα έχουν πάει πολύ στραβά ήδη. Αυτός είναι ο φόβος, και είναι καλό που υπάρχει! Ο φόβος μάς δίνει κίνητρο να δημιουργούμε εφεδρικά σχέδια.

Ο απαισιόδοξος εφευρίσκει το αλεξίπτωτο.

Σενάριο 4+: Μάσκες για Όλους, Καλοκαίρι, "Διακόπτες Ασφαλείας"

Κι αν όμως το R0 είναι πολύ υψηλότερο απ’ όσο νομίζαμε, και οι παραπάνω παρεμβάσεις, ακόμα και με ήπια κοινωνική απόσταση, εξακολουθούν να μην αρκούν για να πετύχουμε R < 1;

Θυμηθείτε, ακόμα κι αν δεν μπορούμε να πετύχουμε R < 1, η ελάττωση του R εξακολουθεί να μειώνει τον αριθμό των συνολικών κρουσμάτων, και άρα σώζει ζωές. Όπως και να ’χει, το R < 1 είναι το ιδανικό, οπότε ας δούμε μερικούς ακόμα τρόπους να το ελαττώσουμε:

Μάσκες για Όλους:

"Περίμενε," ίσως αναρωτηθείς, "νόμιζα πως οι μάσκες δε σε προστατεύουν απ’ το να κολλήσεις."

Έχεις δίκιο. Οι μάσκες δε σε προστατεύουν απ’ το να κολλήσεις31... προστατεύουν τους άλλους απ’ το να κολλήσουν από εσένα.

Αλλά μισό λεπτό – πώς μπορεί ένα απλό κομμάτι υφάσματος να σταματήσει τα σταγονίδια στη μια κατεύθυνση, αλλά όχι στην άλλη; Η απάντηση ίσως αντιβαίνει τη λογική μας, αλλά είναι απλή:

Οι χειρουργικές μάσκες που φοριούνται από μολυσματικούς ασθενείς μειώνουν τους ιούς κρυολογήματος και γρίπης στα αερολύματα κατά 70%32 – αυτό δυνητικά έχει τόσο μεγάλη επίδραση όσο μια απαγόρευση κυκλοφορίας!

Ωστόσο, δε γνωρίζουμε με βεβαιότητα την επίδραση των μασκών στην COVID-19 συγκεκριμένα. Στην επιστήμη θα έπρεπε να δημοσιεύει κανείς ένα εύρημα αν είναι 95% σίγουρος. (...θα έπρεπε.33) Όσον αφορά τις μάσκες, τουλάχιστον μέχρι την 1η Μαΐου 2020, είμαστε λιγότερο από "95% σίγουροι".

Όμως οι πανδημίες είναι σαν το πόκερ. Αν ποντάρετε μόνο όταν είστε 95% σίγουροι, θα τα χάσετε όλα. Όπως επισημαίνει ένα πρόσφατο άρθρο στο Βρετανικό Ιατρικό Περιοδικό (British Medical Journal),34 πρέπει να κάνουμε ανάλυση κόστους-οφέλους κάτω από συνθήκες αβεβαιότητας:

Κόστος: Οι χειροποίητες υφασμάτινες μάσκες (οι οποίες έχουν περίπου τα 2/3 της αποτελεσματικότητας των χειρουργικών μασκών35), είναι πάμφθηνες. Οι χειρουργικές μάσκες είναι πιο ακριβές, αλλά δεν παύουν να είναι σχετικά φθηνές.

Όφελος: Ακόμα κι αν είναι 50–50 η πιθανότητα των χειρουργικών μασκών να μειώσουν τη μετάδοση κατά 0% ή 70%, η μέση "αναμενόμενη τιμή" είναι 35%, δηλαδή όσο μια ημι-απαγόρευση κυκλοφορίας! Ας υποθέσουμε, λοιπόν, ότι οι χειρουργικές μάσκες μειώνουν το R έως και 35%, για να είμαστε από την πλευρά της ασφάλειας. (Θυμίζουμε και πάλι ότι μπορείτε να αμφισβητήσετε τις υποθέσεις μας αλλάζοντας τις τιμές των παραμέτρων)

(άλλα επιχειρήματα υπέρ/κατά των μασκών:36)

Οι μάσκες από μόνες τους δε θα φέρουν R < 1. Αν όμως το πλύσιμο την χεριών και το σχέδιο "Τεστ, Ιχνηλάτηση, Απομόνωση" είναι αρκετά για πετύχουμε R = 1.10, έχοντας μόλις το 1/3 των ανθρώπων να φορούν μάσκες θα το έσπρωχνε σε R < 1, δηλαδή ο ιός θα έχει αναχαιτιστεί!

Καλοκαίρι:

Εντάξει, αυτή δεν είναι μια "παρέμβαση" που μπορούμε να ελέγξουμε, αλλά θα βοηθήσει! Ορισμένα ειδησεογραφικά πρακτορεία αναφέρουν ότι το καλοκαίρι δε θα επηρεάσει καθόλου την COVID-19. Έχουν δίκιο κατά το ήμισυ: το καλοκαίρι δε θα φέρει R < 1, αλλά θα μειώσει το R.

Για την COVID-19, κάθε 1° Κελσίου επιπλέον (1.8° Φαρενάιτ) μειώνει το R κατά 1.2%.37 Η διαφορά θερμοκρασίας καλοκαιριού-χειμώνα στη Νέα Υόρκη είναι 26°C (47°F),38 επομένως το καλοκαίρι θα μειώσει το R κατά ~31%.

Το καλοκαίρι από μόνο του δε θα φέρει R < 1, αλλά αν έχουμε περιορισμένους πόρους, μπορούμε να μειώσουμε κάποιες παρεμβάσεις το καλοκαίρι – ώστε να μπορέσουμε να τις κλιμακώσουμε το χειμώνα.

Απαγόρευση Κυκλοφορίας με "Διακόπτη Ασφαλείας":

Και αν όλα αυτά εξακολουθούν να μην είναι αρκετά για να πετύχουμε R < 1... μπορούμε να εφαρμόσουμε άλλη μία απαγόρευση κυκλοφορίας.

Αλλά δε θα χρειαζόταν να είμαστε 2-μήνες-κλειστά / 1-μήνα-ανοιχτά ξανά και ξανά! Εφόσον το R θα έχει μειωθεί, θα χρειαζόμασταν μόνο ακόμα μία ή δύο απαγορεύσεις κυκλοφορίας με "διακόπτη ασφαλείας", μέχρι να είναι διαθέσιμο ένα εμβόλιο. (Η Σιγκαπούρη έπρεπε να το κάνει αυτό πρόσφατα, "παρ’ ότι" είχε θέσει υπό έλεγχο την COVID-19 για 4 μήνες. Αυτό δεν είναι αποτυχία: είναι απαραίτητο βήμα για την επιτυχία.)

Παρακάτω είναι μια προσομοίωση ενός "τεμπέλικου" τέτοιου σεναρίου:

  1. Απαγόρευση Κυκλοφορίας, μετά...
  2. Μια μίξη κανόνων υγιεινής με "Τεστ, Ιχνηλάτηση, Απομόνωση" και "Μάσκες για Όλους", και μετά...
  3. Μια ακόμα απαγόρευση κυκλοφορίας με "διακόπτη ασφαλείας" μέχρι να είναι διαθέσιμο ένα εμβόλιο.

Για να μην αναφέρουμε όλες τις υπόλοιπες παρεμβάσεις που θα μπορούσαμε να εφαρμόσουμε, για να μειώσουμε περαιτέρω το R:

. . .

Ελπίζουμε αυτά τα σχέδια να σας δώσουν ελπίδα.

Ακόμα και σε ένα απαισιόδοξο σενάριο, είναι εφικτό να νικήσουμε την COVID-19, προστατεύοντας παράλληλα την ψυχική και οικονομική μας υγεία. Χρησιμοποιώντας την απαγόρευση κυκλοφορίας ως ένα "κουμπί επανεκκίνησης", κρατάμε το R < 1 με απομόνωση κρουσμάτων + εφαρμογές ιχνηλάτησης επαφών που σέβονται την ιδιωτικότητα των χρηστών + τουλάχιστον υφασμάτινες μάσκες για όλους... και η ζωή μπορεί να επανέλθει σε σχεδόν φυσιολογικούς ρυθμούς!

Σίγουρα, μπορεί να έχετε ξεραμένα χέρια. Αλλά θα μπορείτε να βγείτε ραντεβού σ’ ένα κομιξάδικο! Θα μπορείτε να πάτε σινεμά με φίλους για να δείτε την τελευταία αρπαχτή του Χόλιγουντ. Θα μπορείτε να παρατηρείτε ανθρώπους στη βιβλιοθήκη και να παίρνετε χαρά μόνο και μόνο βλέποντάς τους να ζουν τη ζωή τους.

Ακόμα και στο χειρότερο σενάριο... η ζωή θριαμβεύει.

Οπότε τώρα ας προετοιμαστούμε για μερικά σενάρια χειρότερων περιπτώσεων. Προσγειωνόμαστε στο νερό, πάρτε το σωσίβιό σας και παρακαλώ ακολουθήστε τις φωτεινές εξόδους κινδύνου:

Τα Επόμενα Χρόνια

Κολλάς COVID-19, και αναρρώνεις. Ή κάνεις το εμβόλιο για COVID-19. Όπως και να ’χει, έχεις ανοσία τώρα...

...για πόσο καιρό;

Αλλά για την COVID-19 σε ανθρώπους, τουλάχιστον μέχρι την 1η Μαΐου 2020, το "για πόσο καιρό" παραμένει το μεγάλο ερώτημα.

Για αυτές τις προσομοιώσεις, ας πούμε 1 χρόνο. Ακολουθεί μια προσομοίωση που ξεκινά με 100% , οι οποίοι φθίνουν εκθετικά καταλήγοντας σε ευάλωτους, χωρίς ανοσία μετά από 1 χρόνο, κατά μέσο όρο:

Η επιστροφή της εκθετικής μείωσης!

Αυτό είναι το Μοντέλο ΕΕΜΑΕ (SEIRS Model). Το τελευταίο "Ε" σημαίνει Ευάλωτος, και πάλι.

Τώρα, ας προσομοιώσουμε ένα ξέσπασμα της COVID-19, για διάστημα 10 χρόνων, χωρίς καθόλου παρεμβάσεις... εάν η ανοσία διαρκεί μόνο 1 χρόνο:

Σε προηγούμενες προσομοιώσεις, είχαμε μόνο μία κορυφή στις καμπύλες η οποία ξεπερνούσε τη χωρητικότητα των ΜΕΘ. Τώρα έχουμε αρκετές, και τα κρούσματα σταθεροποιούνται μόνιμα στο όριο της χωρητικότητας των ΜΕΘ. (Την οποία, θυμηθείτε, τριπλασιάσαμε για αυτές τις προσομοιώσεις)

R = 1, πρόκειται για ενδημία.

Ευτυχώς, επειδή το καλοκαίρι μειώνει το R, θα βελτιώσει την κατάσταση:

Ωχ.

Αντίθετα με τη διαίσθησή μας, το καλοκαίρι κάνει τις κορυφές του γραφήματος μεγαλύτερες και πιο τακτικές! Αυτό διότι το καλοκαίρι μειώνει τα νέα κρούσματα, αλλά αυτό με τη σειρά του μειώνει τους νέους ανοσοποιημένους . Αυτό σημαίνει ότι η ανοσία κατρακυλά το καλοκαίρι, δημιουργώντας μεγάλα και τακτικά μέγιστα κρουσμάτων το χειμώνα.

Ευτυχώς, η λύση σε αυτό είναι αρκετά απλή – απλώς εμβολιάζουμε τους ανθρώπους κάθε φθινόπωρο/χειμώνα, όπως κάνουμε με το εμβόλιο της γρίπης:

(Αφού δείτε την προσομοίωση, προσπαθήστε να προσομοιώσετε τη δική σας καμπάνια εμβολιασμού! Θυμηθείτε ότι μπορείτε να διακόψετε/συνεχίσετε την προσομοίωση οποιαδήποτε στιγμή)

Αλλά εδώ είναι η πιο τρομακτική ερώτηση:

Τί θα συμβεί αν δε βρεθεί εμβόλιο για χρόνια; Ή και ποτέ;

Για να είμαστε ξεκάθαροι: αυτό είναι απίθανο. Οι περισσότεροι επιδημιολόγοι αναμένουν ένα εμβόλιο σε 1 με 2 χρόνια. Δεν αντιλέγουμε, δεν έχει υπάρξει ποτέ εμβόλιο για κάποιον από τους άλλους κορονοϊούς στο παρελθόν, αλλά αυτό συνέβη διότι ο SARS εξαλείφθηκε γρήγορα, και "η" κοινή γρίπη δεν άξιζε τον κόπο.

Ωστόσο, οι ερευνητές μολυσματικών ασθενειών έχουν εκφράσει ανησυχίες: Τί θα συμβεί αν δεν μπορέσουμε να παρασκευάσουμε αρκετά;43 Τί θα συμβεί αν βιαστούμε και δεν είναι ασφαλές;44

Ακόμα και στο εφιαλτικό σενάριο στο οποίο δε βρεθεί εμβόλιο, έχουμε ακόμα 3 διεξόδους. Από την περισσότερο στη λιγότερο τρομακτική:

1) Πραγματοποιούμε περιοδικές ή χαλαρές παρεμβάσεις αποσκοπώντας σε R < 1 και επίτευξη "φυσικής ανοσίας αγέλης". (Προειδοποίηση: αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα πολλούς θανάτους και κατεστραμμένους πνεύμονες. Και δε θα πετύχει εάν η ανοσία δε διαρκέσει.)

2) Πραγματοποιούμε παρεμβάσεις για πάντα. Η ιχνηλάτηση επαφών και η χρήση μάσκας γίνονται η νέα νόρμα στη μετά-COVID-19 εποχή, όπως οι εξετάσεις για ΣΜΝ και η χρήση προφυλακτικών έγιναν η νέα νόρμα στη μετά-HIV εποχή.

3) Πραγματοποιούμε παρεμβάσεις μέχρι να αναπτύξουμε θεραπείες οι οποίες καθιστούν την COVID-19 πολύ, πολύ λιγότερο πιθανή να χρήζει εντατικής φροντίδας. (Κάτι που θα πρέπει να κάνουμε έτσι κι αλλιώς!). Η μείωση της πληρότητας των ΜΕΘ κατά 10 φορές είναι ισοδύναμη με την αύξηση της χωρητικότητας των ΜΕΘ κατά 10 φορές:

Ακολουθεί μια προσομοίωση όπου δε διαρκεί η ανοσία, δεν υπάρχει εμβόλιο, ούτε καν παρεμβάσεις – απλώς αυξάνουμε σταδιακά τη χωρητικότητα των ΜΕΘ ώστε να επιβιώσουμε τα μέγιστα των κρουσμάτων σε βάθος χρόνου:

Ακόμα και στο χειρότερο χειρότερο-σενάριο... η ζωή θριαμβεύει.

...

Ίσως θα θέλατε να αμφισβητήσετε τις υποθέσεις μας και να δοκιμάσετε διαφορετικά R0 ή άλλες παραμέτρους. Ή να προσπαθήσετε να προσομοιώσετε το δικό σας συνδυασμό παρεμβάσεων!

Ακολουθεί μια (προαιρετική) πλατφόρμα με όλες τις παραμέτρους διαθέσιμες (σκρολάρετε για να τις δείτε όλες). Παίξτε όσο τραβάει η ψυχή σας:

Αυτός ο βασικός "επιδημιολογικός προσομοιωτής πτήσης" μάς έχει διδάξει τόσα πολλά. Μας έδωσε τη δυνατότητα να απαντήσουμε σε ερωτήσεις των τελευταίων μηνών, των επόμενων μηνών, και των επόμενων χρόνων.

Οπότε τελικά, ας επιστρέψουμε στο...

Το Παρόν

Το αεροπλάνο βυθίστηκε. Σκαρφαλώσαμε στις σωσίβιες λέμβους. Ήρθε η ώρα να βρoύμε στεριά.45

Ομάδες επιδημιολόγων και πολιτικών (αριστερών, δεξιών, και πολυκομματικών) έχουν καταλήξει σε συναίνεση για το πώς να νικήσουμε την COVID-19, προστατεύοντας παράλληλα τις ζωές και τις ελευθερίες μας.

Αυτή είναι η γενική ιδέα, με μερικά (λιγότερο συναινετικά) εφεδρικά σχέδια:

Τί σημαίνει λοιπόν αυτό για ΕΣΕΝΑ, τώρα;

Για όλους: Σεβαστείτε την απαγόρευση κυκλοφορίας για να βγούμε από τη Φάση Ι το συντομότερο δυνατόν. Πλένετε τα χέρια σας. Φτιάξτε τις δικές σας μάσκες. Κατεβάστε μια ανώνυμη εφαρμογή ιχνηλάτησης επαφών, όταν αυτές είναι διαθέσιμες. Μείνετε υγιείς, σωματικά και ψυχικά! Γράψτε στους πολιτικούς σας να ξεκολλήσουν απ’ τις καρέκλες τους και...

Για τους πολιτικούς: Φτιάξτε νόμους για να υποστηρίξετε τους ανθρώπους που πρέπει να απομονωθούν/τεθούν σε καραντίνα. Προσλάβετε περισσότερα άτομα για ιχνηλάτηση επαφών, υποστηριζόμενα από αντίστοιχες ανώνυμες εφαρμογές. Διαθέστε περισσότερα χρήματα στα πράγματα που πρέπει να χτίσουμε, όπως...

Για τους παραγωγούς: Φτιάξτε τεστ. Φτιάξτε αναπνευστήρες. Φτιάξτε εξοπλισμό ατομικής προστασίας για τα νοσοκομεία. Φτιάξτε τεστ. Φτιάξτε μάσκες. Φτιάξτε εφαρμογές. Δημιουργήστε αντιικά φάρμακα και άλλες θεραπείες. Φτιάξτε εμβόλια. Φτιάξτε τεστ. Φτιάξτε τεστ. Φτιάξτε τεστ. Δημιουργήστε ελπίδα.

Μην υποβαθμίζετε το φόβο για να δημιουργήσετε ελπίδα. Ο φόβος μας πρέπει να ενώσει τις δυνάμεις του με την ελπίδα μας, όπως οι εφευρέτες των αεροπλάνων και των αλεξίπτωτων. Η προετοιμασία για ένα φρικτό μέλλον είναι ο τρόπος για να δημιουργήσουμε ένα ελπιδοφόρο μέλλον.

Το μόνο πράγμα που πρέπει να φοβόμαστε είναι η ιδέα ότι το μόνο πράγμα που πρέπει να φοβόμαστε είναι ο ίδιος ο φόβος.


  1. Οι υποσημειώσεις θα έχουν πηγές, συνδέσμους ή μπόνους σχόλια. Όπως αυτή η υποσημείωση!

    Ο οδηγός αυτός δημοσιεύτηκε την 1η Μαΐου 2020. Πολλές λεπτομέρειες δε θα ενημερωθούν, αλλά είμαστε πεπεισμένοι πως αυτός ο οδηγός θα καλύπτει το 95% των πιθανών μελλοντικών γεγονότων, και ότι η Επιδημιολογία 101 θα παραμείνει για πάντα χρήσιμη.

    (Ενημέρωση 15ης Μαΐου: Προστέθηκαν παραπομπές για το "1 στους 20 μολυσμένους νοσηλεύονται" και "0.5% των νοσούντων πεθαίνει")

  2. “Το μέσο [σειριακό] διάστημα ήταν 3.96 ημέρες (95% CI 3.53–4.39 ημέρες)”. Du Z, Xu X, Wu Y, Wang L, Cowling BJ, Ancel Meyers L (Σημείωση: Τα άρθρα πρώιμης έκδοσης δε θεωρούνται τελικές εκδόσεις)

  3. Θυμηθείτε: όλες αυτές οι προσομοιώσεις είναι εξαιρετικά απλοποιημένες, για εκπαιδευτικούς σκοπούς.

    Μία απλοποίηση: Όταν λέμε σε αυτή την προσομοίωση "Μόλυνε 1 άτομο κάθε Χ ημέρες", στην πραγματικότητα αυξάνει τον αριθμό των μολυσμένων κατά 1/Χ κάθε ημέρα. Το ίδιο και για τις ρυθμίσεις των επόμενων προσομοιώσεων – "Ανάρρωσε κάθε Χ ημέρες" σημαίνει μείωση του αριθμού των μολυσμένων κατά 1/Χ κάθε ημέρα.

    Αυτά δεν είναι ακριβώς το ίδιο, αλλά είναι αρκετά κοντά, και για εκπαιδευτικούς σκοπούς είναι περισσότερο σαφές απ’ το να θέταμε απευθείας τους ρυθμούς μετάδοσης/ανάρρωσης.

  4. “Η μέση περίοδος [...] ήταν 9.5 ημέρες.” Hu, Z., Song, C., Xu, C. et al Ναι, γνωρίζουμε ότι ο "μέσος" (median) iδεν είναι ίδιος με το "μέσο όρο" (average). Αλλά για απλοποιημένους εκπαιδευτικός σκοπούς, είναι αρκετά κοντά.

  5. Για περισσότερο τεχνικές εξηγήσεις του Μοντέλου ΕΜΑ (SIR), δείτε the Institute for Disease Modeling και Wikipedia

  6. Για περισσότερο τεχνικές εξηγήσεις του Μοντέλου ΕΕΜΑ (SEIR), δείτε the Institute for Disease Modeling και Wikipedia

  7. “Υποθέτοντας μία κατανομή περιόδου επώασης κατά μέσο όρο 5.2 ημερών από μία ξεχωριστή μελέτη των πρώτων κρουσμάτων COVID-19, συμπεραίναμε ότι η μολυσματικότητα ξεκίνησε 2.3 ημέρες (95% CI, 0.8–3.0 ημέρες) πριν την εμφάνιση συμπτωμάτων” (σε απλά ελληνικά: Υποθέτοντας ότι τα συμπτώματα εμφανίζονται μετά από 5 ημέρες, η μολυσματικότητα ξεκινά 2 ημέρες πριν = Η μολυσματικότητα ξεκινά μετά από 3 ημέρες) He, X., Lau, E.H.Y., Wu, P. et al.

  8. “Η μέση τιμή του R για την εποχική γρίπη ήταν 1.28 (IQR: 1.19–1.37)” Biggerstaff, M., Cauchemez, S., Reed, C. et al.

  9. “Εκτιμήσαμε ότι το R0 του 2019-nCoV ήταν περίπου 2.2 (90% high density interval: 1.4–3.8)” Riou J, Althaus CL.

  10. “Υπολογίσαμε μια μέση τιμή R0 5.7 (95% CI 3.8–8.9)” Sanche S, Lin YT, Xu C, Romero-Severson E, Hengartner N, Ke R.

  11. Αυτό υποθέτει ότι είσαι εξίσου μεταδοτικός καθ’ όλη τη διάρκεια της "μολυσματικής περιόδου". Επαναλαμβάνουμε, απλουστεύσεις για εκπαιδευτικούς σκοπούς.

  12. Θυμηθείτε R = R0 * αναλογία πιθανών μεταδόσεων. Θυμηθείτε επίσης ότι η αναλογία των πιθανών μεταδόσεων = 1 - αναλογία των μεταδόσεων που έχουν αποτραπεί.

    Επομένως, για να πετύχουμε R < 1, χρειαζόμαστε R0 * Πιθανές_Μεταδόσεις < 1.

    Δηλαδή, Πιθανές_Μεταδόσεις < 1/R0

    Δηλαδή, 1 - Μεταδόσεις_Που_Αποτράπηκαν < 1/R0

    Δηλαδή, Μεταδόσεις_Που_Αποτράπηκαν > 1 - 1/R0

    Επομένως, πρέπει να αποτρέψουμε πάνω απ’ το 1 - 1/R0 των μεταδόσεων για να πετύχουμε R < 1 και να αναχαιτίσουμε τον ιό!

  13. [ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ 15ης ΜΑΪΟΥ] Πολλοί από εσάς σωστά επισημάνατε ότι η προηγούμενη παραπομπή μας για το ότι "1 στους 20 χρειάζεται νοσηλεία" βασιζόταν σε παλιά δεδομένα των ΗΠΑ σχετικά με τα επιβεβαιωμένα κρούσματα – τα οποία, λόγω έλλειψης τεστ, ήταν πολύ λιγότερα απ’ τον πραγματικό αριθμό των κρουσμάτων.

    Οπότε ας δούμε τη χώρα με τα περισσότερα τεστ κατά κεφαλή: την Ισλανδία. Στις 15 Μαΐου 2020, είχαν 115 νοσηλευόμενους από 1802 επιβεβαιωμένα κρούσματα ≈ 6.4% ποσοστό νοσηλείας, ή 1 στους 16.

    Μια πιο πρόσφατη έρευνα στη Γαλλία – χρησιμοποιώντας όχι μόνο τα επίσημα επιβεβαιωμένα κρούσματα, αλλά επίσης δεδομένα από τεστ αντισωμάτων – έδειξε ότι “το 3.6% των μολυσμένων νοσηλεύεται”. Ή, 1 στους 28.

    Γενικά, υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα, αλλά το "1 στους 20" είναι σχετικά κοντά. Εξάλλου, για τις υπόλοιπες προσομοιώσεις, τριπλασιάσαμε τη χωρητικότητα των ΜΕΘ – οπότε ακόμα κι αν το "1 στους 20" είναι κατά τρεις φορές μεγαλύτερο απ’ το πραγματικό, το επιχείρημα εξακολουθεί να στέκει.

    Παλιά παραπομπή: "Percentage of COVID-19 cases in the United States from February 12 to March 16, 2020 that required intensive care unit (ICU) admission, by age group". Μεταξύ 4.9% και 11.5% όλων των κρουσμάτων της νόσου COVID-19 χρειάστηκαν κλίνη ΜΕΘ. Αν επιλέξουμε αισιόδοξα τη χαμηλότερη τιμή, αυτή είναι 5% ή 1 στους 20. Σημειώστε ότι αυτό το ποσοστό αφορά συγκεκριμένα την ηλικιακή κατανομή των ΗΠΑ, και θα είναι υψηλότερο σε άλλες χώρες με περισσότερους ηλικιωμένους, και αντίστοιχα χαμηλότερο σε χώρες με περισσότερους νέους.

  14. “Αριθμός κλινών ΜΕΘ = 96,596”. Από το the Society of Critical Care Medicine Ο πληθυσμός των ΗΠΑ ήταν 328,200,000 το 2019. 96,596 από 328,200,000 = περίπου 1 in 3400.

  15. [ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ 15ης ΜΑΪΟΥ] Ερευνητές στην Ιντιάνα, ΗΠΑ πραγματοποίησαν δειγματοληπτικούς ελέγχους στον πληθυσμό και βρήκαν ποσοστό θνησιμότητας (infection-fatality rate, IFR) 0.58%.

  16. “Λέει ότι ο πραγματικός στόχος είναι ο ίδιος με αυτόν των άλλων χωρών: επιπέδωση της καμπύλης ανακόπτοντας την ταυτόχρονη γενικευμένη επέλαση του ιού. Σαν αποτέλεσμα, η χώρα μπορεί να επιτύχει ανοσία αγέλης. Όμως είναι ένα από τα αποτελέσματα, όχι ο αυτοσκοπός. [...] Το πραγματικό σχέδιο δράσης της κυβέρνησης, που είναι διαθέσιμο στο διαδίκτυο, δεν αναφέρει καθόλου την ανοσία της αγέλης.”

    Από το The Atlantic article by Ed Yong

  17. “Και οι οχτώ επιλέξιμες μελέτες ανέφεραν ότι το πλύσιμο των χεριών μείωσε τους κινδύνους αναπνευστικής λοίμωξης, με τις μειώσεις κινδύνου να κυμαίνονται από 6% έως 44% [τυπική απόκλιση 24% (95% CI 6–40%)].” Για απλότητα, στρογγυλοποιήσαμε την τυπική απόκλιση σε αυτές τις προσομοιώσεις στο 25%. Rabie, T. and Curtis, V. Σημείωση: όπως επισημαίνει αυτή η μετα-ανάλυση, η ποιότητα των μελετών για το πλύσιμο των χεριών (τουλάχιστον στις χώρες με υψηλό εισόδημα) είναι κακή.

  18. “Παρατηρήσαμε μείωση κατά 73% στο μέσο ημερήσιο αριθμό επαφών ανά συμμετέχοντα. Αυτό θα ήταν αρκετό για να μειώσει το R0 από την τιμή 2.6 που είχε πριν την απαγόρευση κυκλοφορίας, σε 0.62 (0.37 - 0.89) κατά τη διάρκεια της απαγόρευσης”. Σε αυτές τις προσομοιώσεις το στρογγυλοποιήσαμε στο 70% για απλότητα. Jarvis and Zandvoort et al

  19. Αυτή η αλλοίωση θα εξαφανιζόταν αν σχεδιάζαμε το R σε λογαριθμική κλίμακα... αλλά τότε θα έπρεπε να εξηγήσουμε τις λογαριθμικές κλίμακες.

  20. “Απουσία άλλων παρεμβάσεων, ένας βασικός δείκτης της επιτυχίας της κοινωνικής απόστασης είναι το αν έχουν ξεπεραστεί οι απαιτήσεις σε αποθέματα ιατρικού εξοπλισμού και ιατρικού/νοσηλευτικού προσωπικού. Για να το αποφύγουμε αυτό, μπορεί να χρειαστεί παρατεταμένη ή περιοδική κοινωνική απόσταση έως το 2022.” Kissler and Tedijanto et al

  21. Βλέπε Figure 6 from Holt-Lunstad & Smith 2010. Φυσικά, να τονίσουμε ότι βρήκαν μία συσχέτιση. Αν δε θέλετε να αναθέσετε τυχαία σε ανθρώπους να μείνουν μόνοι τους μια ζωή, δε γίνεται να έχετε κάτι καλύτερο από παρατηρητικά στοιχεία.

  22. 3 ημέρες κατά μέσο όρο έως τη μολυσματικότητα: “Υποθέτοντας μία κατανομή περιόδου επώασης κατά μέσο όρο 5.2 ημερών, από μία ξεχωριστή μελέτη των πρώτων κρουσμάτων COVID-19, συμπεραίναμε ότι η μολυσματικότητα ξεκίνησε 2.3 ημέρες (95% CI, 0.8–3.0 ημέρες) πριν την εμφάνιση συμπτωμάτων” (σε απλά ελληνικά: Υποθέτοντας ότι τα συμπτώματα εμφανίζονται μετά από 5 ημέρες, η μολυσματικότητα ξεκινά 2 ημέρες πριν = Η μολυσματικότητα ξεκινά μετά από 3 ημέρες) He, X., Lau, E.H.Y., Wu, P. et al.

    4 ημέρες κατά μέσο όρο για τη μόλυνση κάποιου άλλου: “Το μέσο [σειριακό] διάστημα ήταν 3.96 ημέρες (95% CI 3.53–4.39 ημέρες)” Du Z, Xu X, Wu Y, Wang L, Cowling BJ, Ancel Meyers L

    5 ημέρες κατά μέσο όρο μέχρι τη βίωση συμπτωμάτων: “Η μέση περίοδος επώασης εκτιμήθηκε σε 5.1 ημέρες (95% CI, 4.5 to 5.8 ημέρες)” Lauer SA, Grantz KH, Bi Q, et al

  23. “Υπολογίσαμε ότι το 44% (95% διάστημα εμπιστοσύνης, 25–69%) των μεταγενέστερων κρουσμάτων μολύνθηκαν κατά τη διάρκεια του προ-συμπτωματικού σταδίου των αρχικών κρουσμάτων” He, X., Lau, E.H.Y., Wu, P. et al

  24. “Η ιχνηλάτηση επαφών ήταν καθοριστική παρέμβαση στη Λιβερία και αποτέλεσε μία από τις μεγαλύτερες προσπάθειες ιχνηλάτησης επαφών κατά τη διάρκεια μιας επιδημίας στην ιστορία.” Swanson KC, Altare C, Wesseh CS, et al.

  25. Για να αποφευχθούν οι "φάρσες" (άνθρωποι που ισχυρίζονται ψευδώς ότι έχουν μολυνθεί), το Πρωτόκολλο DP-3T απαιτεί από το νοσοκομείο να σας δώσει πρώτα έναν κωδικό μιας χρήσης (One-Time Passcode), ο οποίος σας επιτρέπει να ανεβάσετε τα μηνύματά σας.

    Τα ψευδώς θετικά αποτελέσματα αποτελούν πρόβλημα τόσο στην χειροκίνητη όσο και στην ψηφιακή ιχνηλάτηση επαφών. Ωστόσο, μπορούμε να μειώσουμε τα ψευδώς θετικά με 2 τρόπους: 1) Ειδοποιώντας το Βασίλη μόνο αν άκουσε, ας πούμε, μηνύματα διάρκειας 30+ λεπτών, όχι απλά με το άκουσμα ενός μηνύματος. Και 2) Αν η εφαρμογή όντως θεωρεί ότι ο Βασίλης έχει εκτεθεί, μπορεί να παραπέμψει τον σε κάποιον αρμόδιο, για μια πιο αναλυτική συνέντευξη.

    Για άλλα ζητήματα, όπως το εύρος ζώνης δεδομένων, ακεραιότητα αποστολέα, και άλλα ζητήματα ηλεκτρονικής ασφάλειας, δείτε τις αναφορές της DP-3T!

  26. Temporary Contact Numbers, a decentralized, privacy-first contact tracing protocol

  27. PACT: Private Automated Contact Tracing

  28. Η Apple και η Google συνεργάζονται για τη δημιουργία τεχνολογίας ιχνηλάτησης επαφών COVID-19. Σημειώστε ότι δε φτιάχνουν τις εφαρμογές οι ίδιες, απλώς δημιουργούν τα συστήματα που θα υποστηρίξουν αυτές τις εφαρμογές.

  29. Πολλές ειδήσεις – και για να είμαστε ειλικρινείς, πολλές ερευνητικές εργασίες – δεν έκαναν διάκριση ανάμεσα σε "κρούσματα που δεν εμφάνισαν συμπτώματα όταν τους έγινε το τεστ" (προ-συμπτωματικά) και "κρούσματα που δεν εμφάνισαν ποτέ συμπτώματα" (πραγματικά ασυμπτωματικά). Ο μόνος τρόπος να τα ξεχωρίσουμε είναι να παρακολουθήσουμε πως εξελίχθηκαν μελλοντικά.

    Που είναι ακριβώς ό,τι έκανε αυτή η μελέτη. (Σημείωση: "Τα άρθρα πρώιμης έκδοσης δε θεωρούνται τελικές εκδόσεις.") Σε τηλεφωνικό κέντρο στη Νότια Κορέα που παρουσιάστηκε έξαρση κρουσμάτων COVID-19, "μόνο 4 (1.9%) παρέμειναν ασυμπτωματικά κατά τη διάρκεια των 14 ημερών καραντίνας, και καμία από τις στενές οικογενειακές επαφές δε μολύνθηκε."

    Αυτό σημαίνει ότι τα "πραγματικά ασυμπτωματικά" κρούσματα είναι σπάνια, και το να κολλήσεις τη νόσο από ένα πραγματικά ασυμπτωματικό κρούσμα ενδεχομένως είναι ακόμα πιο σπάνιο!

  30. Από την ίδια μελέτη της Οξφόρδης που πρότεινε για πρώτη φορά τη χρήση κινητών εφαρμογών για την καταπολέμηση της COVID-19: Luca Ferretti & Chris Wymant et al Βλ. Εικόνα 2. Υποθέτοντας R0 = 2.0, ανακάλυψαν ότι:

    • Συμπτωματικοί συνεισφέρουν R = 0.8 (40%)
    • Προ-συμπτωματικοί συνεισφέρουν R = 0.9 (45%)
    • Ασυμπτωματικοί συνεισφέρουν R = 0.1 (5%, αν και το μοντέλο τους έχει αβεβαιότητα και μπορεί να είναι αρκετά χαμηλότερο)
    • Αντικείμενα του ευρύτερου περιβάλλοντος, όπως για παράδειγμα τα πόμολα, συνεισφέρουν R = 0.2 (10%)

    Αν προσθέσουμε και τις επαφές των προ- και α-συμπτωματικών (45% + 5%) παίρνουμε το 50% του R!

  31. “Καμία από αυτές τις χειρουργικές μάσκες δεν επέδειξε επαρκή αποδοτικότητα φίλτρου και προσαρμοστικότητα στο πρόσωπο ώστε να θεωρηθεί μέθοδος αναπνευστικής προστασίας.” Tara Oberg & Lisa M. Brosseau

  32. “Η συνολική μείωση κατά 3.4 φορές [70% μείωση] στους αριθμούς των αερολυμάτων που παρατηρήσαμε, σε συνδυασμό με τη σχεδόν πλήρη εξάλειψη των μεγάλων σταγονιδίων που παρουσίασε ο Johnson et al. υποδηλώνει ότι οι χειρουργικές μάσκες που φοριούνται από μολυσμένα άτομα θα μπορούσαν να έχουν κλινικά σημαντική επίπτωση στη μετάδοση.” Milton DK, Fabian MP, Cowling BJ, Grantham ML, McDevitt JJ

  33. Κάθε επιστήμονας που διάβασε την τελευταία πρόταση πιθανότατα έχει σκάσει στα γέλια αυτή τη στιγμή. Βλέπε: p-hacking, the replication crisis)

  34. “Ήρθε η ώρα να εφαρμόσουμε την αρχή της προφύλαξης” Trisha Greenhalgh et al [PDF]

  35. Davies, A., Thompson, K., Giri, K., Kafatos, G., Walker, J., & Bennett, A Βλέπε Πίνακα 1: ένα 100% βαμβακερό μπλουζάκι έχει περίπου τα 2/3 της αποδοτικότητας φιλτραρίσματος μιας χειρουργικής μάσκας, για τα δύο βακτηριακά αερολύματα που εξετάστηκαν.

  36. "Πρέπει να εξοικονομήσουμε αποθέματα για τα νοσοκομεία." Συμφωνούμε απολύτως. Αλλά αυτό είναι περισσότερο επιχείρημα για την αύξηση της παραγωγής μασκών, όχι για την κατανομή τους στο κοινό. Στο μεταξύ, μπορούμε να φτιάχνουμε υφασμάτινες μάσκες.

    "Είναι δύσκολο να φορεθούν σωστά." Επίσης είναι δύσκολο να πλένετε τα χέρια σας σύμφωνα με τις οδηγίες του ΠΟΥ – δεν κάνουμε πλάκα, "Βήμα 3) Τρίβουμε την παλάμη του δεξιού χεριού πάνω στην ραχιαία επιφάνεια του αριστερού χεριού, βάζοντας τα δάκτυλα του δεξιού στα μεσοδακτύλια διαστήματα του αριστερού χεριού, και αντιστρόφως"?! – αλλά εξακολουθούμε να συνιστούμε το πλύσιμο των χεριών, γιατί το ατελές είναι καλύτερο από το τίποτα.

    "Θα κάνει τους ανθρώπους πιο απερίσκεπτους με το πλύσιμο των χεριών και τις αποστάσεις ασφαλείας." Και οι ζώνες ασφαλείας κάνουν τους ανθρώπους να αγνοούν τα "στοπ", και το οδοντικό νήμα κάνει τους ανθρώπους να τρώνε πέτρες. Αλλά πέρα από την πλάκα, θα ισχυριζόμασταν το αντίθετο: οι μάσκες αποτελούν μια συνεχή φυσική υπενθύμιση να είμαστε προσεκτικοί – και στην Ανατολική Ασία, είναι επίσης σύμβολο αλληλεγγύης!

  37. “Αύξηση θερμοκρασίας 1° Κελσίου [...] μειώνει το R κατά 0.0225” και “Η μέση τιμή του R αυτών των 100 πόλεων είναι 1.83”. 0.0225 ÷ 1.83 = ~1.2%. Wang, Jingyuan and Tang, Ke and Feng, Kai and Lv, Weifeng

  38. Το 2019, στο Σέντραλ Παρκ της Νέας Υόρκης, ο πιο ζεστός μήνας (Ιούλιος) είχε 79.6°F, και ο πιο κρύος μήνας (Ιανουάριος) είχε 32.5°F. Η διαφορά είναι 47.1°F, ή ~26°C. PDF απ’ το Weather.gov

  39. “Τα αντισώματα για τον SARS συγκεκριμένα διατηρήθηκαν για 2 χρόνια κατά μέσο όρο [...] Επομένως, οι ασθενείς που ανάρρωσαν ενδέχεται να είναι επιρρεπείς σε επαναμόλυνση ≥3 χρόνια μετά την αρχική τους έκθεση.” Wu LP, Wang NC, Chang YH, et al. "Δυστυχώς" δε θα μάθουμε ποτέ πόσο θα διαρκούσε πραγματικά η ανοσία στον SARS, καθώς τον εξαλείψαμε τόσο γρήγορα.

  40. “Δε βρήκαμε καμία σημαντική διαφορά μεταξύ της πιθανότητας να βρεθεί κανείς θετικός τουλάχιστον μια φορά, και της πιθανότητας επανεμφάνισης των βήτα-κορονοϊών HKU1 και OC43 στις 34 εβδομάδες μετά την πρώτη λοίμωξη.” Marta Galanti & Jeffrey Shaman (PDF)

  41. “Μόλις ένας άνθρωπος αναρρώσει από κάποιον ιό, τα ιικά σωματίδια τείνουν να παραμένουν για κάποιο χρονικό διάστημα. Αυτά δεν μπορούν να προκαλέσουν μολύνσεις, αλλά μπορούν να προκαλέσουν θετικό τεστ.” from STAT News by Andrew Joseph

  42. Από Bao et al. Σημείωση: Αυτό το άρθρο δεν είναι (ακόμα) ομότιμα αξιολογημένο (peer-reviewed). Επίσης, για να το τονίσουμε: Έκαναν το τεστ για επαναμόλυνση μόνο μετά από 28 ημέρες.

  43. “Εάν έρθει ένα εμβόλιο για τον κορονοϊό, μπορούμε να παρασκευάσουμε αρκετά;” της Roxanne Khamsi, στο Nature

  44. “Μη βιαστείτε να κυκλοφορήσετε εμβόλια και φάρμακα για την COVID-19 χωρίς επαρκείς εγγυήσεις για την ασφάλειά τους” του Shibo Jiang, στο Nature

  45. Αλληγορία στεριάς των Marc Lipsitch & Yonatan Grad, στο STAT News

(Πατήστε για να δείτε τις υποσημειώσεις)

Υποσημειώσεις :

πλύνε τα χέρια σου! 👏